در طراحی نقشه ساختمان مسکونی فاکتورهای موثری حضور دارند که توجه به آنها الزامی است. معماران حرفه‌ای با نظر به شرایط زمین، قوانین شهرداری و غیره پلان ساختمان را منطبق با خواسته‌ها و نیازهای مالکین طراحی می‌کنند. در ادامه به ده نکته مهم و کلیدی در این باره می‌پردازیم.
۱- طراحی پارکینگ در نقشه ساختمان
یکی از نکات مهم و کلیدی که هر طراح توانمندی در نقشه ساختمان به آن توجه دارد، طراحی پارکینگ است. نحوه قرار گرفتن صحیح خودروها در طبقه همکف یا زیرزمین باید به نحوی انجام شود که مشکلی در تردد خودروها به وجود نیاید. در این طراحی فضایی که هر خودرو به آن نیاز دارد، موردبررسی قرار می‌گیرد. زاویه گردش ماشین، جانمایی ستون‌ها و باز شدن درب خودروها نکاتی هستند که باید در زمان طراحی پارکینگ به آنها توجه داشت.
۲- جانمایی صحیح راه‌پله در نقشه ساختمان
طراحی راه‌پله و نحوه قرار گرفتن صحیح آن در ساختمان از نکات مهمی هستند که در نقشه ساختمان باید به آنها نظر داشت. راه‌پله نباید مانعی برای تابش نور طبیعی به فضای داخلی ساختمان باشد. حتی اگر زمین کوچک است، طول و ارتفاع پله‌ها باید کاملاً مناسب و استاندارد در نظر گرفته شود. این موضوع کمک می‌کند تا زمان اثاث‌کشی افراد با مشکل مواجه نشوند. طراحی پاگرد بر مبنای قوانین شهرداری و مقررات ملی ساختمان باید از پهنای مناسبی برخوردار باشد. این عرض دست‌کم باید ۱۲۰ سانتیمتر برآورد شود. طول پاگرد نیز باید ۲۴۰ سانتیمتر ارزیابی گردد. شیب یا زاویه پله هم معمولا در ساختمان‌های مسکونی سی درجه در نظر گرفته می‌شود.
۳- طراحی داخلی واحدها در نقشه ساختمان
معماری که در کار خود مهارت دارد به نحوه باز شدن درب واحدها اهمیت زیادی می‌دهد. درب واحدها در نقشه ساختمان هرگز روبروی هم باز نمی‌شوند. این مسئله در رعایت حریم شخصی بسیار مؤثر است. از طرفی واحدهای داخلی باید به نحوی طراحی شوند که تردد افراد به‌راحتی صورت گیرد. از همین رو معماران برای هر طبقه یک لابی در نظر می‌گیرند.
۴- کنترل کردن نور طبیعی
در طراحی نقشه ساختمان باید به نور طبیعی نیز نظر داشت. نور طبیعی می‌تواند کیفیت فضاهای معماری را بهبود دهد. البته استفاده از پنجره‌هایی که بیشترین نور را به داخل ساختمان می‌تابانند نیز در همه جای ساختمان، صحیح نیست. ورود نور طبیعی برای همه بخش‌های ساختمان لازم نبوده و گاه می‌تواند یک عنصر مزاحم شناخته شود. دریافت حداکثر نور طبیعی برای هال و نشیمن ایرادی ندارد اما در قسمت‌های دیگر باید نور را کنترل و مهار کرد. به بیانی دیگر، با توجه به مساحت و نوع کاربری قسمت‌های داخلی، باید به نور اجازه ورود داد. همچنین، توجه به میزان شدت تابش نور طبیعی نکته مهمی است که نباید آن را ازنظر دور داشت. حتی اقلیم، طول، عرض و ارتفاع پنجره نیز در طراحی پلان تأثیرگذار هستند.
۵- هر واحد به چه تعداد اتاق‌خواب نیاز دارد؟
نکته دیگری که در طراحی نقشه ساختمان به آن توجه می‌شود، تعداد اتاق‌خواب‌های موردنیاز می‌باشد. طراح با توجه به مساحت ساختمان به طراحی اتاق‌خواب و تعداد آن اقدام می‌کند. متأسفانه با هر متراژی نمی‌توان واحد سه‌خوابه طراحی کرد. اگر مساحت مفید ساختمان شما کمتر از ۱۳۰ متر است، طراحی سه اتاق‌خواب کار درستی نیست. این مسئله می‌تواند روی کیفیت دیگر بخش‌های ساختمان اثر نامطلوبی بگذارد.
۶- نشیمن خصوصی آری یا نه؟
یکی از فضاهایی که معمولا در نقشه ساختمان به آن توجه می‌شود، طراحی نشیمن خصوصی است. آیا طراحی یک مکان خصوصی و جداگانه برای تمامی ساختمان‌ها الزامی می‌باشد؟ اگر مساحت مفید ساختمان شما از صد و پنجاه متر بیشتر نیست، قید طراحی نشیمن خصوصی را بزنید. نشیمن خصوصی نیاز به فضای کافی دارد و باید در طراحی آن به روابط مکان‌های داخلی نقشه نیز توجه کرد. طراحی نشیمن خصوصی باید به نحوی طراحی شود که نور مناسب به آن مکان برسد و چیدن مبل در آن دردسرساز نباشد. اگر مساحت واحد شما ۱۸۰ متر است، طراحی نشیمن خصوصی را در پلان ساختمان پیاده کنید.
۷- توجه به سیرکولاسیون و روابط فضاهای داخلی
طراح حرفه‌ای کسی است که به سیرکولاسیون و روابط بخش‌های داخلی اهمیت می‌دهد. سیرکولاسیون به همجواری ها و دسترسی بخش‌های مختلف ساختمان نظر دارد و باید از این اصل مهم تبعیت کند. طراح می‌تواند در قسمت ورودی، یک فضای تقسیم در نظر بگیرد. این فضا از ورود یکباره افراد به قسمت‌های عمومی و خصوصی ساختمان ممانعت می‌کند. شما در این قسمت فیلتر مانند، می‌توانید رختکن، جاکفشی و سرویس بهداشتی را طراحی کنید. همچنین، آشپزخانه باید دسترسی مناسبی با نشیمن داشته باشد. بهتر است پذیرایی کمی دورتر از آشپزخانه و اتاق‌خواب‌ها طراحی شود. اتاق‌خواب‌ها نیز باید در حریمی کاملاً خصوصی قرارگرفته و درب آنها به سمت پذیرایی یا هال نشیمن باز نشود. عدم همجواری سرویس بهداشتی با نشیمن، پذیرایی و آشپزخانه نیز نکته مهمی است که نباید به آن بی‌توجه بود.
۸- جانمایی تراس در نقشه ساختمان
برای واحدهای آپارتمانی تراس حکم ریه‌های یک انسان را بازی می‌کند. محل جانمایی تراس، دسترسی داشتن به قسمت‌های داخلی و اندازه آن ازجمله مواردی هستند که باید در طراحی بالکن موردتوجه قرار گیرند. طراحان حرفه‌ای، تراس را مشرف‌به حیاط و نزدیک به آشپزخانه طراحی می‌کنند. پیشنهاد طراحان توانمند این است که تراس باید کمی جلوتر یا عقب‌تر از نمای اصلی ساختمان قرار گیرد.
۹- به مساحت‌های داخلی در نقشه ساختمان توجه کنید!
مساحت بخش‌های داخلی در نقشه ساختمان باید استاندارد باشند. مساحت آشپزخانه باید ده درصد زیربنای ساختمان را به خود اختصاص دهد. مساحت اتاق‌خواب‌ها -بدون فضای در نظر گرفته‌شده برای کمدها – باید دست‌کم ۱۲ متر باشد. مساحت پذیرایی نیز باید به شما این اجازه را بدهد که حداقل بتوانید یکدست مبل را در آن جای بدهید. گاهی اوقات سالن ناهارخوری با پذیرایی همجواری نزدیکی دارد. در این صورت باید این موضوع را نیز در طراحی نقشه موردتوجه قرار دهید.
۱۰- توجه به گرمایش و سرمایش ساختمان
گرمایش و سرمایش در طراحی پلان کف بسیار اهمیت دارد. معماران زمانی که پلان کف را طراحی می‌کنند نسبت به محل قرار دادن سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی بی‌توجه نیستند. درواقع آنها با توجه به این موضوع، اندازه اتاق‌ها و دیگر بخش‌های ساختمان را طراحی می‌کنند. محل قرارگیری سیستم گرمایشی یا سرمایشی باید با توجه به میزان هوایی که در قسمت‌های داخلی در جریان است، لحاظ گردد. در انتها باید اشاره‌کنیم، مواردی که در این متن به‌صورت موجز و کوتاه ارائه شد، تنها بخشی از ده‌ها نکته مهم و اصولی در طراحی پلان داخلی ساختمان می‌باشد.
